Bourbon Tây Ban NhaNhà OrléansNhà Bourbon (tiếng Anh:
/ˈbʊərbən/; phát âm tiếng Pháp:
[buʁ.bɔ̃]; phiên âm tiếng Việt: Buốc-bông) là một hoàng tộc
châu Âu có nguồn gốc từ
Pháp, và là một nhánh của
Nhà Capet cai trị Pháp. Tổ tiên khởi thủy của Nhà Bourbon là
Louis I, công tước của Bourbon, là cháu nội của vua
Louis IX của Pháp, ông đã đổi tên họ theo đất phong của mình. Dòng họ này được phong làm Công tước cai trị xứ
Navarre, rồi khi nhánh chính của họ Capet (nhà Valois) tuyệt tự thì nhà Bourbon được thừa kế cả Navarre và nước Pháp kể từ
thế kỷ XVI. Trong
thế kỷ XVIII những thành viên của Nhà Bourbon cũng cầm quyền tại
Tây Ban Nha,
Napoli,
Sicily, và
Parma. Hiện nay, các quân vương của
Tây Ban Nha và
Luxembourg đều thuộc Nhà Bourbon.Từ năm 1555, vua chúa nhà Bourbon cai trị Navarre, tới năm 1589 thêm nước Pháp cho đến lúc bị lật đổ khi bùng nổ cuộc
Cách mạng Pháp trong năm 1792. Sau đó vương quyền được phục hồi một thời gian ngắn trong năm 1814 rồi được củng cố trong năm 1815 sau khi
Đế chế thứ nhất bị sụp đổ. Cuộc
Cách mạng tháng Bảy năm 1830 lại phế truất nhánh trưởng của nhà Bourbon. Nhánh thứ, gọi là Nhà Orléans, cai trị trong 18 năm (1830 – 1848) rồi bị lật đổ vào năm 1848.Kể từ thời Hugh Capet đến
Charles X của Pháp (987 – 1830), theo luật thừa kế thì chỉ có nhánh trưởng của dòng họ Capet làm vua nước Pháp. Nhưng đến năm
1589 khi
Nhà Valois (một nhánh của nhà Capet) không có nam giới kế vị, người đứng đầu Nhà Bourbon,
Henri IV của Pháp, trở thành nhánh trưởng. Như vậy, tất cả thành viên Nhà Bourbon cùng những nhánh thứ vẫn còn sống ngày nay đều là hậu duệ của Henri IV.Philip V là vị vua đầu tiên thuộc nhà Bourbon cai trị Tây Ban Nha. Nhà Bourbon Tây Ban Nha (Borbón theo
tiếng Tây Ban Nha) bị lật đổ rồi lại được phục hồi nhiều lần, cai trị đất nước này trong những giai đoạn sau: 1700 – 1808, 1813 - 1868, 1875 – 1931, và từ 1975 đến nay. Xuất phát từ dòng Tây Ban Nha là hoàng gia
Vương quốc Hai Sicily (1734 – 1806 và 1815 – 1860, chỉ một Sicily từ 1806 – 1816), cũng phải kể đến những nhà cầm quyền
Công quốc Parma.Hoàng thân Felix, một người Bourbon thuộc nhánh Parma kết hôn với Nữ Đại công tước Charlotte của Luxembourg, và khi bà thoái vị năm 1964 nhường ngôi cho con trai của bà với Felix, Jean, trở thành Đại Công tước Luxembourg.